TABAKLARIN BOYUTU VE ÇEPERİ PORSİYON ALGISINI ETKİLİYOR MU?

Obeziteye etki eden çevresel faktörlerden birisi de porsiyonların büyümesidir. Büyük tabaklarla yapılan yemek sunumlarında bireyler daha fazla besin tüketmektedir. Gıdanın değişik tabak boyutları ile sunulması, porsiyon algısını değişebilmektedir. Bu durum Delboeuf yanılsaması ile açıklanmaktadır. Delboeuf yanılsaması yiyeceğin miktarı ile tabak çeperi arasındaki boşluk arttığında tabakta bulunan yiyeceğin miktarının olduğundan az gözükmesi, tabak ile yemek arasındaki boşluk ne kadar az ise tabaktaki yiyeceğin de o kadar fazla gözükmesidir. Delboeuf yanılsaması sırasında kullanılan çemberlerin arasındaki boşluk  ne kadar küçülürse, kişiler çemberleri bir bütün gibi algılandığı için yanılsama olamazken, çemberler arasındaki mesafe arttıkça yanılsama artmaktadır. Özellikle son 30 yıl içinde olmak üzere, gıdaların porsiyon büyüklükleri 1970 yılı ile 2000 yılı arasında yaklaşık olarak 10 kat artış  göstermiştir. Porsiyonların büyümesine paralel  olarak, servis amaçlı kullanılan tabak boyutları da, 1960?dan beri %36 oranında artış göstermiştir. Yapılan bir çalışmada tabak ve yiyecek arasında kalan boşluk ne kadar fazla ise yiyeceğin bir o kadar küçük algılandığı tabağın yan boşluklarının bütüncül olarak özümsenemediği sonucuna varılmıştır. Porsiyon algısına, tabak boyutlarının etkisi olup olmadığı hala net olarak aydınlatılamamıştır. Literatürde bireylerin porsiyon algıları ve besin tüketimlerinin servis için kullanılan tabakların boytuyla ilişkili olduğunu gösteren çalışmalar olduğu kadar, tabak boyutunun porsiyon algısı üzerine etki etmediğini bildiren çalışmalar da mevcuttur. Uzm.Dyt.Olcay Barış