YAPAY TATLANDIRICILAR HAKKINDA HERŞEY

Son yılların popüler tatlandırıcı olan aspartamın baş dönmesi yapabileceği, bunun yanında baş ağrısı, adet düzensizliklerine yol açtığı gözlenmiştir. atlandırıcıların insan sağlığı üzerine etkileri hala tartışmalı iken kullanımı git gide artmaktadır. Başlangıçta şeker hastaları için üretilen tatlandırıcılar günümüzde zayıflamak için, obeziteden korunmak için, şekerin diş sağlığı üzerine olumsuz etkilerini gidermek için tercih edilir duruma gelmiştir. Şeker yerine kullanılan tatlandırıcılar enerji içerenler ve içermeyenler olarak ikiye ayrılmaktadır. Enerji içerenlerin(meyve şekeri: fruktoz, sorbitol, mannitol, Ksilitol) fazla miktarda tüketimi kan şekerini hızlı yükseltir. Fakat kana karışma süreleri çay şekerinden daha uzundur. Enerji içermeyen aspartam, asesülfam-K,sakarin, siklamat ise daha çok tercih edilen yapay tatlandırıcılardır. Yüksek ısıda kaynamakta olan besinlerin içine atıldığında acı tat oluşturdukları için kaynamakta olan besine atılmaları istenmez. Ateşten alındıktan sonra besine eklenmelidir. İlk yapay tatlandırıcı olan sakarin 1878 yılında üretilmiştir. Enerji vermeyen yapay tatlandırıcılar yalnızca şekerin tatlılığının yerini alır. Kek, reçel gibi ürünlerin işlevsel yapısına katkı sağlamazlar. Tatlandırıcılar hamilelikte çok sık kullanılırsa yan etkiler gözlenebilir. Food and Drug Administration (FDA) 1977'de yüksek doz sakarin tüketimini yasaklamıştır. Amerika Tıp Konseyi ise daha sonra kısıtlı tatlandırıcı kullanımının sağlık üzerinde olumsuz etkisi olmadığını söylemiştir. Daha sonra yapılan çalışmalar ise, sakarinin zararlı olduğunu, epitelyum dokuda yapısal değişikliklere yol açacağını göstermiştir. Ayrıca hamilelikte kullanımının bebeğe geçebileceği düşünülmektedir. Son yılların popüler tatlandırıcı olan aspartamın baş dönmesi yapabileceği, bunun yanında baş ağrısı, adet düzensizliklerine yol açtığı gözlenmiştir. Aşırı tüketiminin ise uzun yıllar kullanımından sonra beyinde hasara yol açtığı saptanmıştır. Diğer popüler tatlandırıcı olan siklamatın uzun yıllar aşırı kullanımı ise ishale neden olabilmektedir. Fareler üzerinde yapılan çalışmalar erkek farelerde mesane tümörüne yol açmıştır. Bitkisel tatlandırıcı Stevia ise son yıllarda adını sıklıkla duyduğumuz diğer tatlandırıcılardandır. Şekerden 40 kat daha tatlı olan bu bitkinin demlenmesi ile stevia elde edilmektedir. 400 dereceye kadar bozulmadığı yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Etkileri araştırılmakta olup, şu anda yan etkilerine rastlanmamaktadır. Görüldüğü üzere yapay tatlandırıcıların dozunda ve bir beslenme uzmanı eşliğinde kullanılması gerekmektedir. Her tatlandırıcının maksimum doz miktarı farklı olup, etkileri üzerinde araştırmalar devam etmektedir.