Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütü, 6 aydan sonra da 2 yaşına kadar, ek gıdaların yanında anne sütüyle beslenmesini öneriyor. 2015 verilerine göre Türkiye'de ilk altı ay bebeğini sadece anne sütü ile besleyen annelerin oranı maalesef %26.
Anne sütü, bebek beslenmesinde yeri doldurulamayan mucizevi bir besindir. Bebeğin büyümesi, gelişmesi ilk altı ay sadece anne sütüyle karşılanır. Bebeklerin başta ishal olmak üzere, pek çok bulaşıcı hastalıktan, kansızlıktan, diyabetten, alerjiden, üst solunum yolu hastalıklarından korur.
Anne sütü ve doğumdan sonra gelen ilk sarı süt (kolostrum) bebek için çok önemlidir, çünkü bebeği hastalıklara karşı korur, bebeğin ilk aşısıdır. Ayrıca anne sütü ileriki yaşlarında, diğer besinlerle beslenen bebeklere göre daha zeki olmalarına katkı sunar. Türkiye'de ise ilk altı ayda sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin oranı malaesef %1.3. Anne sütü ile beslenmeyen çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha fazla. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre emziren kadın oranları yüksek olsaydı yılda 1.5 milyon bebeğin yaşamı kurtulacaktı.
Çocukların anne sütü ile beslenmesinin, zatürre oranını yüzde 32 azalttığını biliyor muydunuz? Yaşamın ilk 6 ayında sadece anne sütü verilmeli ve 2 yaşa kadar emzirme sürdürülmelidir. Aynı zamanda İngiltere'de yapılan bir çalışmaya göre anne sütünde bulunan proteinler bakterileri, mantarları ve virüsleri öldürüyor. Özellikle 2 yaşına kadar anne sütü alan çocuklarda alerji riski daha az görünüyor.
Anne sütünün yararları
- Obeziteden koruyor.
- Metabolik ve kronik hastalıkları önlüyor.
- Zeka gelişimine katkı sağlıyor.
- Alzheimer'dan koruyor.
- Sağlıklı bir gelişim sağlıyor.
- Sindirimi daha kolaydır. Sindirime yardımcı aktif enzimler içeriyor.
- Çocuğun psikolojik gelişimine katkı sağlıyor.
- Bağışıklığı güçlendiriyor.
- Alerjiye karşı koruyor.
- Çene ve diş gelişimine katkı sağlıyor.
Annenin bol ve kaliteli sütünün olması için nasıl bir yaşam ve beslenme tarzı olmalıdır?
Anne sütünü arttırmanın yolu düzenli beslenmeden geçer. Öncelikle sadece anne sütü olmasını önerdiğimiz ilk 6 ay kesinlikle zayıflama diyeti yapılmamalıdır. Düşük kalori alımı, yeterli beslenememe sütünüzün kesilmesine neden olacaktır. Mümkün olduğu kadar düzenli bir yaşam sürün ve yemek saatleriniz arasında 3 saati geçirmeyin. Emzirme döneminde olması gereken 3 ana 3 ara öğün şeklinde beslenmeyi bir yaşam şekli haline getirmeye çalışın.
Diğer bir önemli nokta ise uyku. Gece uykusuz kaldıysanız bile gün içerisinde uykunuzu tamamlayarak en az 6-8 saat uyumaya çalışın. Yapılan çalışmalar uykusuzluğun sütün azalmasına bir etken olduğunu göstermekte. Yürüyüş, yüzme gibi hafif egzersizler dışında yorucu egzersizlerden kaçının spor esnasında biriken laktik asit sütün tadını değiştirebiliyor ve bebeğinizin sütten soğumasına neden olabiliyor.
Protein olmadan olmaz. Sütün ana yapısında yer alan protein, emziren annelerin beslenmesinde mutlaka yer almalıdır. Bu döneminde mutlaka hergün süt, yoğurt, ayran, peynir, yumurta, et, balık gibi kaliteli protein kaynaklarını tüketin. Bitkisel protein kaynaklarından olan kurubaklagiller (nohut, mercimek, kuru fasülye vb...) gaz sıkıntısı yapabilir ve sütten bebeğe gaz geçebilir bu yüzden haftada 2 gün tüketmek yeterli olacaktır.
Aynı zamanda demir kaynağı olan yumurta ve kırmızı et boşalan demir depolarınızı toparlamanıza yardımcı olacaktır. Demir emilimini azaltmamak için çay-kahveyi yemeklerden en az bir saat sonra tüketmek gerekir. Demir emilimini arttırmak içinse C vitamini tüketmek gerekir. Yumurta ve kırmızı etin yanında bol miktarda yeşillik yemeyi unutmayın. Vitamin ve mineralden zengin olan sebze ve meyveleri düzenli olarak hergün tüketin. Yağlı besinlerden mümkün olduğunca uzak durun. Kızartmalar, cipsler, kekler, börekler, kurabiyeler az miktar bile olsa fazla kalori almanıza neden olup boş kalori sağlayacaktır. Günlük yağ ihtiyacınız görünmeyen yağ olarak yediğiniz peynir, et, süt, yumurta, cevizden karşılanıyor o yüzden görünen yağdan uzak durun, salataya bir tatlı kaşığından fazla zeytinyağı eklemeyin, kuruyemişleri eser miktarda tüketin. (10 adet fındık veya 8 adet badem veya 2 adet ceviz) Pişirme yöntemi olarak fırında, haşlama, ızgara yöntemleri kullanın. Tuzlu besinler, salamura yapılmış yiyecekler, hazır soslardan mümkün olduğunca uzak durun. Bu besinler fazla tüketildiğinde vücuttan tuz atılırken kemiklerden kalsiyum çekilecektir. Emzirme döneminde kalsiyuma ihtiyacınız olduğundan tuzun fazla tüketimi kemik erimesine yol açabilir. Katkı maddesi içeren paketlenmiş gıdalardan, sosis, salam, sucuk gibi şarküteri ürünlerinden mümkün olduğunca uzak durun.
Günde 3 porsiyon süt ve türevleri (süt, yoğurt, ayran, kefir) , günde 3 porsiyon et ve türevleri (et, tavuk, balık, yumurta), günde 5-6 porsiyon taze sebze-meyve, günde 5-7 dilim tahıllar (ekmek, bulgur pilavı, çorba) tüketilmelidir.
Uzm.Dyt.Olcay Barış 
