0-1 yaş bebek beslenmesinde ilk altı ay tek başına anne sütü bebeğin su dâhil tüm ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Anne sütü güvenli, temiz, içerdiği fonksiyonel bileşenler ve canlı hücrelerle birçok hastalığa karşı koruyucu özelliği olan bir besindir.
Anne sütünün tek başına süt çocuğunun enerji ve besin öğeleri gereksinmesini tam olarak karşılamadığı dönemde başlayan ve diğer yiyecek ve içeceklerin anne sütü ile birlikte verildiği sürece ?tamamlayıcı beslenme? adı verilmektedir. Bu dönemde bebek değişik tat, lezzet ve yapıda besinlerle tanışır. Tamamlayıcı besinler alerjen etkisi olmayan besinlerden seçilmelidir. Uygun zamanda başlatılan ve kurallara uygun şekilde sürdürülen tamamlayıcı beslenme, bebeğin bir yaş civarında aile sofrasındaki yiyecekleri tüketebilecek olgunluğa ulaşmasını sağlar.
2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması emzirmenin Türkiye'de çok yaygın olduğunu, çocukların %97?sinin bir süre emzirildiğini ancak yaşamlarının ilk iki ayında bebeklerin sadece %69?unun tek başına anne sütü ile beslendiklerini göstermiştir. Bebekler 2-3 aylık olduğunda, sadece anne sütü ile beslenenlerin oranı %42?ye düşmektedir. Ülkemizde 2005 yılı sonrası yapılan çalışmalarda herhangi bir süre anne sütü alma oranı %98-100 arasında, 6. ayda tek başına anne sütü alıyor olma oranı ise %42-64 arasında bulunmuştur.
Tamamlayıcı beslenmeye geçiş
Tamamlayıcı beslenmeye ilk geçiş olan 6. ve 7. Aylarda besinler yumuşak kıvamda ezme şeklinde verilmeli, meyve suları veya püreler verilir. Unlu sütlü mamalar, yoğurt (evde mayalanmış ve az şekerli), kahvaltı (süt, bebe bisküvisi, reçel veya bal), 7-8. aylarda püre şeklinde çok pütürlü olmayan besinler ile devam edilmeli ve bebekteki çiğneme hareketleri ve sıvı içme becerileri izlenmelidir. Etler, kurubaklagiller haşlanıp, kabukları soyulup, püre halinde verilir. Püre şeklindeki yiyeceklere bebeğin çiğneme yeteneğinin kazanıldığı döneme kadar devam edilmeli, daha sonra (8-12. aylarda) kıvam dereceli olarak (püre kıvamında çatalla ezilmiş besinler) artırılmalıdır. Tam yumurta, etler köfte veya ezilerek, makarna, pilav, ekmek gibi karbohidratlı yiyeceklerle haşlanır. Bu aylarda bebeklerde verilen besini ağızda döndürme becerileri gelişir. 9.ayda: Isırarak bazı yiyecekleri yiyebilir. Balık veya tavuk eti verilebilir. Yine bu aydan sonra bebeğin eline kaşık verilmelidir. Bebek bir yaşında aile yemeklerini yemeğe hazır duruma gelmeli ve aile sofrasında yerini almalıdır.
Acısız, baharatsız her türlü yiyecek yiyebilir.
0-1 Yaş Bebek Beslenmesine Uygun Çorba Tarifleri:
Sebze çorbası (2 porsiyon) 208kal/100ml
1 küçük boy havuç
1 orta boy patates
1 orta boy domates
1 yemek kaşığı mercimek, bulgur veya pirinç
1 yemek kaşığı zeytinyağı
Hazırlanışı: Bu sebzeler iyice yıkanır, küçük olarak doğranır.1yemek kaşığı tahıl unu, 1 yemek kaşığı zeytinyağı eklenerek pişirilir.Tel süzgeçten geçirilirek çocuğa verilir.Evde tavuk eti veya dana kıyma olduğunda 1 tatlı kaşığı katılabilir.1 yaşına kadar tuz katılmamalıdır.
Yoğurtlu sebze çorbası (1 porsiyon) 184kkal/100 ml
1kepçe yoğurt (125ml)
1 orta boy patates
1 yemek kaşığı pirinç veya buğday unu
1 tatlı kaşığı zeytinyağı
Hazırlanışı: Bir tencereye yoğurt konur, az su ile sulandırılır, evde olan herhangi bir sebze doğranır.1yemek kaşığı tahıl unu (buğday veya pirinç gibi) ve zeytinyağı eklenerek pişirilir.
Uzm.Dyt.Olcay Barış
